စိတ္ဖိစီးမႈရွိေနျပီျဖစ္ေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပတဲ့ လကၡဏာ (၅)ရပ္

သူကိုယ္ကိုယ္ လူသားအားလံုးတိုင္း အနဲအမ်ားဆိုသလို
စိတ္ဖိစီးမႈကိုယ္စီရွိတတ္ၾက ပါတယ္။ ေလ့လာစမ္းစစ္ခ်က္မ်ားအရ၊
ကို္ယ္၀န္ေဆာင္မိခင္၏ စိတ္ခံစားမႈေပၚမူတည္၍ အမိ၀မ္းတြင္းသေႏၶတည္စဥ္
သေႏၶသားဘ၀မွာ ကတညး္ကပင္ စိတ္ဖိစီးမႈခံစား ဖူးၾကာင္း
မွတ္တမ္းမ်ားမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ေလ့လာစမ္းမႈမ်ားအရ၊
ကမၻာ့နိုင္ငံေပါင္း ၁၄၂ နိုင္ငံရွိ အမ်ိဳးသမီးဦးေရ ၁၅၀၀၀၀ ထက္မနည္း
အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈေတြခံစားေနၾကရျပီး၊ ၄င္း
အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစား က်န္းမာေရးအသိလည္း
လြန္စြာညံ့ဖ်င္းၾကတယ္လို ့ Northwestern University Feinberg School of
Medicine မွ ပေရာ္ဖက္ဆာ Nancy Molitor က ဆိုပါတယ္။
ဒါ့ျပင္ တကၠဆက္ျပည္နယ္ ေအာ္စတင္ျမိဳ ့မွ တကၠဆက္စိတ္ပညာတကၠသိုလ္ရွိ
သုေတသီမ်ား၏ေလ့လာေတြ ့ရွိခ်က္မ်ားအရ၊ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ အလုပ္ခန္
့အပ္ျခင္း၊ ျဖဳတ္ျခင္း၊ လစာအတိုးအေလ်ာ့ကဲ့သို ့ေသာ
လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာရွိေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ အခြင့္အာဏာမရွိေသာ
အမ်ိဳးသမီးမ်ားထက္စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေၾကာင္း၊ အမ်ိဳးသားမ်ား ႏွင့္
အမ်ိဳးသမီးတို ့ကိုႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရာတြင္ လည္း
လုပ္ငန္းခြင္လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာရွိေသာ အမ်ိဳးသားမ်ားဟာ
အလားတူလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားထက္ စိတ္ဖိစီးမႈ
ေလ်ာ့နည္းတာကို ေလ့လာေတြ ့ရွိရေၾကာင္း၊ အေၾကာင္းမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ
အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ပို၍ စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္ရွိျခင္း၊ သနားငဲ့ညွာတတ္ျခင္း၊
စြဲလမ္းစိတ္ေၾကာင့္ အျပဳသေဘာမေဆာင္နိုင္ျခင္း စတဲ့ စိတ္ခံစားမႈမ်ားက
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားအျဖစ္ စိတ္ဖိစီးမႈကဲ့သုို ့ေသာ
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပႆနာေတြ ကိုခံစားလာၾကရပါတယ္လို ့ဆိုပါတယ္။
မည္သို ့ပင္ဆိုေစကာမူ အမ်ိဳးသားျဖစ္ေစ၊ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ေစ၊
လူသားအားလံုးတိုင္း အိပ္ေရး၀၀အိပ္စက္ျခင္း၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီ
ညြတ္မွ်တစြာ စားေသာက္ေနထိုင္ျခင္း၊ ပံုမွန္ေလ့က်င့္ခဏ္းလုပ္ျခင္း၊
အရာရာကို အေကာင္းျမင္စိတ္ျဖင့္ ၾကည့္ရႈျခင္း၊ မိမိစိတ္ကို
ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ျခင္း၊ တရားမွတ္ျခင္း၊ ေယာဂက်င့္ျခင္း၊
ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ျခင္း တို ့ျဖင့္ စိတ္ဖိစီးမႈကို အထိုက္အ
ေလ်ာက္ ေျဖေလ်ာ့နိုင္ပါတယ္။ အကယ္၍ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ
ေလ်ာ့မခ်နိုင္ခဲ့ရင္ေတာ့ ေရရွည္မွာ အ၀လြန္ေရာဂါ၊ စိတ္ေရာဂါ ႏွင့္
ႏွလံုးေရာဂါေတြ ျဖစ္လာဖို ့ရာခိုင္ႏႈန္းျပည့္ ေသခ်ာေနပါျပီ။(တခ်ိဳ ့ဆို
မိမိကိုယ္ကိုအဆံုးစီရင္တဲ့ အထိျပဳၾကပါတယ္) တခါတရံမွာ မိမိကိုယ္ကိုေတာင္
စိတ္ဖိစီးခံစားေနရေၾကာင္း သတိမထားမိၾကပါဘူး။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ လကၡ ဏာမ်ားက
စိတ္ဖိစီးျခင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေနတာေၾကာင့္ ေရာဂါမျပင္းထန္ခင္
ၾကိဳတင္ဆင္ျခင္နိုင္ၾကပါေစေၾကာင္း အၾကံျပဳလိုက္ရ ပါတယ္။

(ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း)
ဦးေႏွာက္အာရံုခံအဂၤါအဖြဲ ့အစည္းေတြက
အူသိမ္အူမေတြႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနတာမို ့စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္တဲ့အခါ
အစာေခ်လမ္းေၾကာင္း ကို ကေမာက္ကမျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္
စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့သူေတြမွာ အစာမေက်၊ ၀မ္းခ်ဳပ္၊ ပ်ိဳ ့အန္၊
ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း ေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုေ၀ဒနာခံစားရတဲ့အခါမွာ
ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရင္း၊ အမွ်င္ဓာတ္မ်ားတဲ့ အစားအစာေတြကို စားေပးသင့္ပါတယ္။
(အခ်ိဳ ့သူေတြမွာေတာ့ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့အခါ ၀မ္းသြားတတ္ပါတယ္)
“ဗိုက္ေအာင့္ တယ္” လို ့လာျပတဲ့ လူနာအ မ်ားစုကို စစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါ၊
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာရွိသူေတြ အျဖစ္မ်ားၾကေၾကာင္း Baylor College of
Medicine ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္မွ အစာအိမ္ႏွင့္အူလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ပါရဂူျဖစ္သူ
Bincy Abraham က ဆိုပါတယ္။

(ဆံပင္ကြ်တ္ျခင္း)
ဥပမာ ရုတ္တရက္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သြားသူမ်ား၊ ခ်စ္သူ(သို
့မဟုတ္)အိမ္ေထာင္ဖက္ႏွင့္ လမ္းခြဲသူမ်ားမွာ စိတ္ဖိစီးမႈေ၀ဒနာ
ျပင္းျပစြာခံစားရေလ့ရွိတာေၾကာင့္ ထိုကိစၥၾကံဳေတြ ့ျပီး ၃-လ မွ ၆-လ
ထိတိုင္ေအာင္ ဆံပင္ေတြ သိသိသာသာ ကြ်တ္တတ္ပါ တယ္။ တခ်ိဳ ့ဆို
စိတ္ဖိစီးမႈဒဏ္ေၾကာင့္ တစ္ေန ့လွ်င္ အပင္ ၁၀၀ ေလာက္ထိ
ဆံပင္ကြ်တ္ထြက္ကုန္ပါတယ္။ အကယ္၍ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေနစဥ္
androgens(ေခၚ)အျမင့္မားဆံုး လိင္စိတ္ႏိႈးၾကြေဆး၀ါးကို ေသာက္မိတဲ့အခါမွာ
ဆံပင္ေတြ အေထြးလိုက္ကြ်တ္ ထြက္နိုင္ေၾကာင္း၊ အဲဒီလုိ
ဆံပင္ေတြကြ်တ္ထြက္ျခင္းအတြက္ ျဖည့္စြက္စာအျဖစ္ ဗီတာမင္ဓာတ္ျပည့္၀တဲ့
အစားအစာေတြ စားေပးသင့္ေၾကာင္း ကယ္လီဖိုးနီးယားရွိ Santa Barbara ေဆးရံုမွ
အေရျပားပါရဂူတစ္ဦးျဖစ္သူ Roberta Sengelmann က ဆိုပါတယ္။

(မ်က္ခြံ တဆတ္ဆတ္လႈပ္ျခင္း)
မိနစ္အေတာ္မ်ားမ်ားၾကာေအာင္ မ်က္ေၾကာဆြဲျပီး
မ်က္ခြံေတြလႈပ္ေနျခင္းက စိတ္ဖိစီးတဲ့အခါ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေလ့ရွိေၾကာင္း၊
တခ်ိဳ ့သူေတြမွာ မ်က္ခမ္းပတ္ပတ္လည္လႈပ္တတ္ေၾကာင္း၊ မ်က္စိေျခာက္ေသြ
့ေရာဂါရွိ သူေတြ မွာလည္း မ်က္ေၾကာဆြဲတတ္တာေၾကာင့္
မ်က္ရည္တုမ်က္စဥ္းခပ္ေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာသြားေၾကာင္း၊ the American
Academy of Ophthalmology(ေခၚ) အေမရိကန္မ်က္စိေဆးရံုမွ ပါရဂူျဖစ္သူ Anne
Sumers က ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္တဲ့အခါ မ်က္လံုးေလးမွိတ္ျပီး ေခတၱအနား
ယူရင္း ၄-စကၠန္ ့ေလာက္ ေလျပင္းျပင္းရႈသြင္းပါ။ ထိုရႈသြင္းလာတဲ့ေလကို
၇-စကၠန္ ့ ေလာက္ထိန္းထားပါ။ ျပီးေတာ့မွ ၈-စ ကၠန္ ့ေလာက္
အသက္ျပင္းျပင္းရႈထုတ္ပစ္လိုက္ပါ။ အဲဒီလို ေလရႈသြင္း-ေအာင့္ထား-ေလရႈ
ထုတ္ျခင္းကို ၄-ၾကိမ္ေလာက္ျပဳ လုပ္ရင္း လႈပ္ေနတဲ့မ်က္ခြံေပၚမွာ
လက္ညႈိုးေလးကို ခပ္သာသာဖိတင္ထားပါ။

(၀က္ျခံဖုမ်ားထြက္လာျခင္း)
ဆံပင္ေတြလိုဘဲ၊ အေရျပားေတြကလည္း
စိတ္ဖိစီးမႈဒဏ္ကို ခံနိုင္ရည္မရွိၾကပါဘူးတဲ့။ အအိပ္အစား ႏွင့္
ရာသီဥတုရုတ္တရက္ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
သေႏၶတားေဆးမွီ၀ဲစားသံုး ရျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း တခါတေလ ၀က္ျခံေပါက္ျခင္း
က ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ သဘာ၀မို ့ ျပႆနာမဟုတ္ေသာ္လည္း၊ ခဏခဏဆိုသလို အဖုအပိမ့္
ႏွင့္ ၀က္ျခံေတြထြက္လာရင္ေတာ့ အေရျပားမွာ
နာတာရွည္ျပႆနာျဖစ္လာနိုင္ေၾကာင္း အေရျပားေရာဂါအထူးကု Sengelmann
ကဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီး မႈေတြ အတတ္နိုင္ဆံုးေလ်ာ့ခ်ျပီး၊ ေန
့စဥ္သံုးေနက် မိတ္ကပ္-လိုးရွင္း-moisturizers(ေခၚ)
အသားအေရစိုျပည္ေဆးမ်ား၊ ေနေလာင္ခံလိမ္းေဆးမ်ား ႏွင့္
noncomedogenic(ေခၚ)ေခြ်းေပါက္ဖြင့္လိမ္းေဆးေတြက မိမိႏွင ဓာတ္တဲ့မႈ
ရွိ-မရွိ(သို ့မဟုတ္)ရက္စြဲ လြန္မျဖစ္ဖို ့ ျပန္လည္စမ္းစစ္ၾကည့္ ဖို
့လိုပါတယ္။ (တခ်ိဳ ့ဆိုရင္ စိတ္ဖိစီးမႈရဲ ့ အက်ိဳး ဆက္ေၾကာင့္
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဆန္ဆန္ မိတ္၊ အင္ျပင္တို ့လို အေရျပားေပၚအဖုအပိန္
့အနီကြက္ထလာတတ္ပါတယ္)

(အေၾကာတက္ျခင္း)
စိတ္ဖိစီးလာတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ဟိုမုန္းေတြ
ထြက္ရွိမႈပမာဏမ်ားျပားလာျပီး၊ ႏွလံုး ႏွင့္ ေသြးခုန္ႏႈန္းေတြျမန္ဆန္
လာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ၾကြက္သားေတြမွာ တုပ္ေႏွာင္ထားသလို
တင္းမာလာပါေတာ့တယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈမရွိ သူမ်ား ႏွင့္ ထို္င္ခံုေပၚမွာ
အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ၾကာ ကုန္းေကြးထိုင္၍ အလုပ္လုပ္ရသူေတြမွာ ေနာက္ေက်ာတက္၊
ခါးနာ၊ ၾကြက္ တက္ျခင္းေတြျဖစ္ တတ္တာေၾကာင့္ ထိုင္ခံုေပၚမတ္မတ္ထိုင္၍ လက္
၂-ဘက္ကို ေခါင္းေပၚတင္ျခင္း၊ ေျခဆန္ ့ထိုင္၍ ေျခမ ေတြကို လက္ဖ်ားျဖင့္
ထိကို္င္ျခင္း၊ လည္ပင္းကို ဘယ္-ညာ-အေပၚ-ေအာက္ လွည့္ေပးျခင္း၊
လက္ေမာင္းေတြကို ေရွ ့တည့္တည့္ သို ့ ဆန္ ့တန္းျပီး ပခံုး ၂-ဘက္ကို
ဟန္ခ်က္ညီညီ စက္၀ိုင္းသ႑ာန္လွည့္ျခင္း စသျဖင့္ တစ္ေန ့ ၂-ၾကိမ္ေလာက္
လုပ္ေပးရင္း စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ျဖစ္ လာတဲ့ အေၾကာတက္ျခင္းကို
ေျပေပ်ာက္ေစနိုင္တယ္လို ့ Harvard's Spaulding Rehabilitation Hospital
မွ ေဒါက္တာ Joanne Borg-Stein က အၾကံျပဳထားပါတယ္။

<< စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ေျပေပ်ာက္ေစဖို ့အတြက္ >>
(၁) မိမိႏွစ္သက္တဲ့ သီခ်င္းဖြင့္ျပီး အဆိုေတာ္တစ္ေယာက္လို ဟန္ပါပါ
ဆိုပစ္လိုက္ပါ။ (ျမဴးတူးတက္ၾကြေသာ တီးလံုး ေတးသြား မ်ားကိုေရြးခ်ယ္တတ္ပါေစ)
 (၂) ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္လမ္းေလွ်ာက္္ပါ (သို ့မဟုတ္)
လမ္းေလွ်ာက္ရင္း ဘုရားစာဆိုပါ။ (မ်က္စိေအး နားေအးေစေသာ သစ္ပင္
ပန္းပင္စံုလင္တဲ့ ေနရာဆိုပိုအဆင္ေျပပါလိမ့္မယ္)
 (၃) မိမိခင္မင္ရဆံုးသူကိုယခုခံစားေနရတဲ့ စိတ္ဖိ စီးမႈအေၾကာင္း ရင္ဖြင့္ေျပာျပပါ။
 (၄)မ်က္စိမွိတ္ေခါင္းေမာ့ျပီးေတာ့ သဘာ၀ေလကို တ၀ၾကီးရႈရိႈက္ေပးပါ။ (ယခု
အားရပါးရ ရႈသြင္းလိုက္တဲ့ ေလေတြ ဦးေႏွာက္ထဲ ေရာက္သြားျပီလို ့
သေဘာထားလိုက္ပါ)
 (၅) ေစာေစာ အိပ္ယာ၀င္ပါ။ (အိပ္မေပ်ာ္္ေသး ေသာ္လည္းဘာမွမေတြးဘဲ လဲေလ်ာင္းအနားယူပါ) 
(၆) မိမိစိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ျပီးလုပ္စရာရွိတဲ့ အလုပ္ကိစၥေတြေပၚမွာ အေလး အနက္ထား အာရံုစူးစိုက္ပါ။ 
(၇)အတ္ိတ္က သာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းအရာေလးေတြကို ျပန္လည္ေတြးေတာ
ပီတိျဖစ္ေပးပါ။
 (၈) ခ်စ္ခင္ရသူ(သို ့မဟုတ္)ကေလးငယ္(သို ့မဟုတ္)ေၾကာင္ေလး
ေခြးေလးေတြကို ယုယစြာဖက္ေထြးပါ။ 
(၉) ယခုခံစားေနရတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈေတြကလည္းဘ၀ရဲ ့ တိုက္ပြဲေလးေတြပါဘဲ။ (အဆိုးထဲက အေကာင္းဆိုသလိုေတြး ျပီး ၊ ယခုစိတ္ဖိစီးမႈအေတြ ့အၾကံဳမ်ိဳးကို နမူနာအျဖစ္မွတ္ယူ၍ရင္ဆိုင္ေက်ာ္ျဖတ္ပါ)
(၁၀) မွန္ၾကည့္ျပီး မိမိကုိယ္ကို လွလွေလးျပံဳးျပပါ။
 (၁၁) တရားမွတ္ပါ (သို့မဟုတ္) ေယာဂက်င့္ပါ။

(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္...ေရးသားမွ်ေ၀သည္)

Posted in: ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း