မိမိကိုယ္ကိုအိပ္မက္ျပန္ျမင္မက္တဲ့ ပါကင္(န္)ဆဲ(န္)ေရာဂါ

ပါကင္(န္)ဆဲ(န္)ေရာဂါ ဆိုတာ အေၾကာအားနည္း၍ ေျခတုန္လက္တုန္ေသာ နာတာရွည္ေရာ ဂါတစ္မ်ိဳးပါ။ ထိုေရာဂါဟာ အိႏိၵယ နိုင္ငံမွာ ေရွးလြန္ခဲ့ေသာ ဘီစီ ၅၀၀၀ ၀န္းက်င္ကတည္း က ျဖစ္ လာခဲ့ၾကျပီး၊ အိႏိၵယလို “ Kampavata ေရာဂါ” လို ့ေခၚ ဆိုခဲ့ၾက ေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္ ဒီေရာဂါျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ဂဃဏန အေျဖမထုတ္နိုင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ၁၈၁၇ ခုႏွစ္ေရာက္လာတဲ့ အခါမွာေတာ့ ျဗိတိသွ်လူမ်ိဳး ေဒါက္တာ James Parkinson ဆိုသူက ေရာဂါျဖစ္လာရတဲ့ အေၾ ကာင္း ကို ေလ့လာအေျဖရွာနိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ ထိုေဒါက္တာ၏ အမည္ကို အစြဲျပဳ၍ ေဆးသိပၸံနည္း အရ Parkinson's disease(PD) လို ့ ေရာဂါအမည္တပ္ခဲ့ပါတယ္။

ေရာဂါျဖစ္ရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းမွာ ဦးေႏွာက္ထဲရွိ အာရံုခံဆဲလ္ေတြ ေသသြားတာေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးနိုင္တဲ့ dopamine(ေခၚ)ဓာတုပစၥည္း ထြက္ရွိမႈနည္းပါးလာျပီး၊ ေျခ လက္ လႈပ္္ရွားမႈတို ့ကို မူမမွန္ေစေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ PD ေရာဂါရင့္ ေလေလ၊ ဦးေႏွာက္ က ေျခလက္တို ့ကို ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္မႈ စြမ္းအားက်သြားေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး PD ေရာဂါ ခံစားရပံုခ်င္း မတူညီၾကျပန္ပါဘူး။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ PD ေရာဂါကို (၁) tremor(ေခၚ) လက္ေခ်ာင္း၊ လက္ေမာင္း၊ ေျခေထာက္၊ ေမး ရိုး၊ မ်က္ႏွာတို ့ တဆတ္ဆတ္လႈပ္ေသာေရာဂါ (၂) bradykinesia(ေခၚ)လႈပ္ရွားမႈေတြ တစစ ေႏွးေကြးလာေသာေရာဂါ (၃) rigidity(ေခၚ )ေျခဆံလက္ဆံမ်ား ေတာင့္တင္းလာေသာေရာဂါ (၄) postural instability(ေခၚ)မိမိကိုယ္ကို ဟန္ခ်က္ညီညီ မ ထိန္းနိုင္ေသာ ေရာဂါဟူ၍ ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားပါတယ္။

PD ေရာဂါ၏ ေရွ ့ေျပး လကၡဏာမ်ားမွာ-

(၁) ခႏၶာကိုယ္ၾကီး လႈပ္ရွားေနခ်ိန္မွာ မသိသာေသာ္လည္း၊ အနားယူျငိမ္ေနတဲ့အခါမွာ လက္ေ ခ်ာင္း မ်ား၊ လက္မ၊ လက္ေမာင္း၊ ေမးေစ့၊ လွ်ာ၊ ႏႈတ္ခမ္း၊ ေျခေထာက္ တို ့က တဆတ္ဆတ္ လႈပ္ေနျခင္း။

(၂) စကၠဴေပၚ စာေရးတဲ့အခါ ပံုမွန္လိုမဟုတ္ေတာ့ဘဲ စာလံုးအရြယ္အစား ၾကီးလာျခင္း(သို ့မဟု တ္ )ေသးသြားျခင္း(သို ့မဟုတ္) စာလံုးေတြ တြန္ ့ေစာင္းေနျခင္း(သို ့မဟုတ္) စာလံုးမ်ား ထပ္ သြားျခင္း။

(၃) အနံ ့ခံအာရံု သိသိသာသာ က်ဆင္းသြားျခင္း။

(၄) အိပ္ေမာက်ေနစဥ္ ေျခေထာက္က တခုခုကိုကန္ျခင္း(သို ့မဟုတ္)လက္သီးျဖင့္ထိုးျခင္း( သို ့ မဟုတ္) ကုတင္ေပၚက ျပဳတ္က် ျခင္း(သို ့မဟုတ္)အိပ္မက္ထဲမွာ မိမိကိုယ္ကို မိမိကြက္ကြက္ကြင္း ကြင္းျပန္ ၍ ျမင္မက္ျခင္း။

(၅) ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း။

(၆) ခါး၊ တစ္ေတာင္ဆစ္၊ တင္ပါး၊ ဒူးေခါင္း စတဲ့ ၾကြက္သားမ်ား ေတာင့္တင္းလာျပီး၊ ၄င္းၾကြက္ သားေ တြ ေကာင္းစြာ အလုပ္မ လုပ္နိုင္ေတာ့ဘဲ အေကြးအဆန္ ့လႈပ္ရွားမႈတိုင္းမွာ သိသိသာသာ နာက်င္ကိုက္ခဲစြာ ခံစားရျခင္း။

(၇) လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခါ လက္လႊဲ၍မရျခင္း၊ ေျခလွမ္းမမွန္ျခင္း၊ လမ္းစေလွွ်ာက္စဥ္(သို ့မဟုတ္) ဦးတည္ရာကို ဘယ္/ညာ သို ့ေကြ ့ခါးနီး(သို ့မဟုတ္)လမ္းေလွွ်ာက္မႈကို ရပ္တန္ ့စဥ္ တို ့မွာ ပံုမွန္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ျပႆနာရွိလာျခင္း။

(၈) မိမိက ပံုမွန္ေလသံျဖင့္စကားေျပာေနေသာ္ျငား၊ ပတ္၀န္းက်င္ရွိသူမ်ားက မိမိရဲ ့စကားေျ ပာသံ ကို ခပ္တိုး တိုးအုပ္အုပ္ေလး သာၾကားရျခင္း(သို ့ မဟုတ္)ဗလံုးဗေထြး အသံၾကားေန ရျခင္း။

(၉) မ်က္ေတာင္မခတ္ျခင္း၊ တေနရာထဲကို မ်က္လံုးေသျဖင့္ စိုက္ၾကည့္ေနတတ္ျခင္း။

(၁၀) ေသြးအားနည္းသလို ခံစားရကာ မူးေ၀ျခင္း၊ ေအာ့အန္ခ်င္စိတ္ျဖစ္ျခင္း။

(၁၁) မတ္မတ္ မရပ္နိုင္၊ ေကာင္းစြာ မထိုင္နိင္ဘဲ ေပ်ာ့တိေပ်ာ့ေခြျဖစ္၍ တခုခုကို အမွီသဟဲျပဳေနရျခင္း။

(၁၂) စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ စိတ္မၾကည္မလင္ျဖစ္္ျခင္း။

ယေန ့အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ထိုေရာဂါျဖစ္သူ လူဦးေရ(၁)သန္း နီးပါးမွ်ခံစားေနၾကရျပီး၊ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေပ်ာက္ ကင္းေအာင္ ကုသနိုင္ျခင္းမရွိေသးဘဲ ေရာဂါတိုး၍ မဆိုးရြားလာေ အာင္ ခြဲစိပ္ကုသျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း၊ ေဆးေသာက္ျခင္း တို ့ျဖင့္သာ ကုသေပးလွွ်က္ရွိ ပါတယ္။ fava beans(ေခၚ)အစိမ္းေရာင္ပဲပင္တစ္မ်ိဳးထဲရွိ ပဲေစ့ေလးထဲမွာပါရွိေသာ ေဆးဖက္ ၀င္ သဘာ၀ levodopa ဓာတ္က ဦးေႏွာက္အာရံုခံ ဆဲလ္ေတြကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳတာေၾကာင့္ အိႏိၵ ယေက်းလက္ေဒသမ်ားမွာ PD ေရာဂါကုထံုးအျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾကပါတယ္။ ပ်မ္းမွ် အသက္ ၈၀ ၀န္းက်င္မွာ ျဖစ္တတ္ျပီး၊ တခ်ိဳ ့က အသက္ ၆၀ တခ်ိဳ ့ကေတာ့ အသက္ ၅၀ အရြယ္ကတည္းမွစ ၍ ေရာဂါလကၡဏာေတြ နိမိတ္ျပေနၾကပါျပီ။ သို ့ပါ၍ အထက္ေဖာ္ျပပါ PD ေရာဂါ၏ ေရွ ့ေျပး လကၡဏာမ်ားကို ေလ့လာစမ္းစစ္၍ လိုအပ္ပါက သက္ဆိုင္ရာ ဦးေႏွာက္နွင့္အာရံုေၾကာ ဆရာ ၀န္ျဖင့္ ၾကိဳတင္ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ ကုသထားသင့္ပါေၾကာင္း။

<<စာနာေထာက္ထားစြာျဖင့္ ေဆာင္းပါးရွင္အမည္ကို ေျပာင္းလဲျခင္း/ခ်န္လွပ္ထားျခင္းမ်ိဳး မျပဳလုပ္ၾကပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္ >>

(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္…မွ်ေ၀သည္)
(ကိုးကား www.medical observer)
promise.pauk
(ရိုးသားမႈသည္တခါတရံ၌ရံႈးနိမ့္ေစတတ္၏။သို ့ေသာ္တစ္သက္လံုးကားလိပ္ျပာလံုေစေတာ့၏။)

Posted in: က်န္းမာျခင္း/သုတ